One thought on “ਆਪੀਨ੍ਹ੍ਹੈ ਆਪੁ ਸਾਜਿਓ ਆਪੀਨ੍ਹ੍ਹੈ ਰਚਿਓ ਨਾਉ ॥”       Go To Your Profile

1. ਸਵਾਲ: ਕੀ ਉਪਰਲੀਆਂ ਪੰਕਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰੱਬ ਦੇ ਪਸਾਰੇ ਦੀ ਗੱਲ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ?
   ਵਿਚਾਰ: ਇਹ ਆਸਾ ਕੀ ਵਾਰ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਪਉੜੀ ਦੀ ਪਹਿਲੀਆਂ ਦੋ ਪੰਕਤੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ੩ ਸਲੋਕ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸੇ ਪਉੜੀ ਦੀਆਂ ੩ ਹੋਰ ਪੰਕਤੀਆਂ ਹਨ।
   ੴ ਸਤਿਨਾਮੁ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖੁ ਨਿਰਭਉ ਨਿਰਵੈਰੁ ਅਕਾਲ ਮੂਰਤਿ ਅਜੂਨੀ ਸੈਭੰ ਗੁਰ ਪ੍ਰਸਾਦਿ।।
   ਆਸਾ ਮਹਲਾ ੧।।
   ਵਾਰ ਸਲੋਕਾ ਨਾਲਿ ਸਲੋਕ ਭੀ ਮਹਲੇ ਪਹਿਲੇ ਕੇ ਲਿਖੇ ਟੁੰਡੇ ਅਸ ਰਾਜੈ ਕੀ ਧੁਨੀ।।
   ਸਲੋਕੁ ਮਃ ੧।।
   ਬਲਿਹਾਰੀ ਗੁਰ ਆਪਣੇ ਦਿਉਹਾੜੀ ਸਦ ਵਾਰ।।
   ਜਿਨਿ ਮਾਣਸ ਤੇ ਦੇਵਤੇ ਕੀਏ ਕਰਤ ਨ ਲਾਗੀ ਵਾਰ।। ੧।।
   ਮਹਲਾ ੨।।
   ਜੇ ਸਉ ਚੰਦਾ ਉਗਵਹਿ ਸੂਰਜ ਚੜਹਿ ਹਜਾਰ।।
   ਏਤੇ ਚਾਨਣ ਹੋਦਿਆਂ ਗੁਰ ਬਿਨੁ ਘੋਰ ਅੰਧਾਰ।। ੨।।
   ਮਃ ੧।।
   ਨਾਨਕ ਗੁਰੂ ਨ ਚੇਤਨੀ ਮਨਿ ਆਪਣੈ ਸੁਚੇਤ।।
   ਛੁਟੇ ਤਿਲ ਬੂਆੜ ਜਿਉ ਸੁੰਞੇ ਅੰਦਰਿ ਖੇਤ।।
   ਖੇਤੈ ਅੰਦਰਿ ਛੁਟਿਆ ਕਹੁ ਨਾਨਕ ਸਉ ਨਾਹ।।
   ਫਲੀਅਹਿ ਫੁਲੀਅਹਿ ਬਪੁੜੇ ਭੀ ਤਨ ਵਿਚਿ ਸੁਆਹ।। ੩।।
   ਪਉੜੀ।।
   ਆਪੀਨੈੑ ਆਪੁ ਸਾਜਿਓ ਆਪੀਨੈੑ ਰਚਿਓ ਨਾਉ।।
   ਦੁਯੀ ਕੁਦਰਤਿ ਸਾਜੀਐ ਕਰਿ ਆਸਣੁ ਡਿਠੋ ਚਾਉ।।
   ਦਾਤਾ ਕਰਤਾ ਆਪਿ ਤੂੰ ਤੁਸਿ ਦੇਵਹਿ ਕਰਹਿ ਪਸਾਉ।।
   ਤੂੰ ਜਾਣੋਈ ਸਭਸੈ ਦੇ ਲੈਸਹਿ ਜਿੰਦੁ ਕਵਾਉ।।
   ਕਰਿ ਆਸਣੁ ਡਿਠੋ ਚਾਉ।। ੧।।
   ਗੌਰ ਕਰਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲੇ ਤਿੱਨਾਂ ਹੀ ਸਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰੁ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਅਤੇ ਗੁਰੁ ਦੀ ਅਹਿਮਿਅਤ ਦਾ ਜਿਕਰ ਹੈ। ਸਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਉੜੀਆਂ ਖੋਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਤਾ ਫਿਰ ਜਰੂਰ ਵਿਚਾਰਾਧੀਨ ਪੰਕਤੀਆਂ ਦਾ ਸਂਬਧ ਵੀ ਉਪਰਲੇ ਸਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇ ਸਲੋਕ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਰਾ ਦਾ ਸਵਾਲ ਮੰਨਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾ ਪਉੜੀ ਉਸ ਦਾ ਜਵਾਬ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇ ਵਿਚਾਰਾਧੀਨ ਪੰਕਤੀਆਂ ਦਾ ਅਰਥ ਇਹ ਕਡਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਰੱਬ ਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਾਜ ਕੇ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਸਾਜਿਆ ਤੇ ਇਹ ਜਵਾਬ ਉਪਰਲੇ ਸਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦਾ। ਇਸ ਪਉੜੀ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜਰੂਰ ਗੁਰੁ ਦਾ ਜਿਕਰ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
   ਥੌੜਾ ਜਿਹਾ ਵਲਾ ਪਾ ਕੇ ਆਈਏ ਤਾ ਕਿ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਮਝਣਾ ਸੌਖਾ ਹੋ ਜਾਵੇ।
   ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਤਰਤੀਬ ਹੈ ਕਿ ਆਮਤੌਰ ਤੇ ਗੁਰੁ ਪਹਿਲਾਂ ਚੌਪਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਸ਼ਟਪਦਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਗੱਲ ਨੂੰ ਵਿਸਤਾਰ ਦਿਂਦੇ ਹਨ। ਛਂਤਾ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਗੱਲ ਦਾ ਸਿੱਖ ਬਣ ਕੇ ਹੁੰਗਾਰਾ ਭਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਗੁਰੁ ਨੇ ਜੋ ਗੱਲ ਸਮਝਾਈ ਹੈ, ਉਹ ਸਮਝ ਆ ਗਈ। ਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਗੱਲ ਨੂੰ ਫਿਰ ਦ੍ਰੜ ਕਰਾੳਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਭਗਤਾਂ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਹਵਾਲੇ ਦਿਂਦੇ ਹਨ। ਸੋ ਸਾਰੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਉਹੀ ਗੱਲਾਂ ਬਾਰ ਬਾਰ ਦੋਹਰਾਈਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
   ਸ੍ਰੀ ਰਾਗ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਪਹਿਲੇ ਹੀ ਚੌਪਦੇ ਵਿੱਚ ਕਹਿਂਦੇ ਹਨ:
   ਮੈ ਆਪਣਾ ਗੁਰੁ ਪੂਛਿ ਦੇਖਿਆ ਅਵਰੁ ਨਾਹੀ ਥਾਉ।। ੧।। ਰਹਾਉ।। (੧੪)
   ਪਰ ਸ੍ਰੀ ਰਾਗ ਦੀ ਹੀ ਪਹਿਲੀ ਹੀ ਅਸ਼ਟਪਦੀ ਵਿੱਚ ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਹੀ ਇਹ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ:
   ਅੰਬੜਿ ਕੋਇ ਨ ਸਕਈ ਹਉ ਕਿਸ ਨੋ ਪੁਛਣਿ ਜਾਉ।। ੫।। (੫੩)
   ਇਸ ਤੋਂ ਸਾਬਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਾ ਰੱਬ ਹੀ ਸਿਰਫ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਗੁਰੁ ਨਾਨਕ ਦਾ ਗੁਰੂ ਵੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੈ।
   ਜਿਸ ਗੁਰੁ ਦਾ ਜਿਕਰ ਗੁਰੁ ਨੇ ਸਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਸੇ ਗੁਰੁ ਬਾਰੇ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਗਿਆਨ ਗੁਰੂ ਵੀ ਅਂਦਰੋ ਹੀ ਉਪਜਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕੁੱਝ ਵੀ ਅਸੀ ਪੜਦੇ, ਸੁਣਦੇ, ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ, ਉਹ ਸਬ ਕੁੱਝ ਇੱਕ ਤਰਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਰਿੜਕਦੇ ਹਾਂ ਤਾ ਉਹ ਗਿਆਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਇਸੇ ਪਉੜੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਅੱਗੇ ਚਲ ਕੇ ਗੁਰੁ ਸਾਹਿਬ ਕਹਿ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਗਿਆਨ ਗੁਰੂ ਦੀ ਉਪਜ ਵਾਸਤੇ ਵੀ ਰੱਬ ਦੀ ਮੇਹਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਗਿਆਨ ਗੁਰੁ ਅਂਦਰ ਉਪਜਦਾ ਹੈ ਤਾ ਫਿਰ ਉਹ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਸਾਜਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਆਪਣਾ ਮੰਨ ਤਨ ਹਰਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।
   ਦਾਤਾ ਕਰਤਾ ਆਪਿ ਤੂੰ ਤੁਸਿ ਦੇਵਹਿ ਕਰਹਿ ਪਸਾਉ।।
   ਤੂੰ ਜਾਣੋਈ ਸਭਸੈ ਦੇ ਲੈਸਹਿ ਜਿੰਦੁ ਕਵਾਉ।।
   ਕਰਿ ਆਸਣੁ ਡਿਠੋ ਚਾਉ।। ੧।।
   ਇਹ ਮੰਨ ਤਨ ਰੱਬ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਉਪਰਲੀਆਂ ਪੰਕਤੀਆਂ ਤੋਂ ਜਪੁ ਦੀ ਹੇਠਲੀ ਪੰਕਤੀ ਦਾ ਵੀ ਸਹੀ ਅਰਥ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ।
   ਕੀਤਾ ਪਸਾਉ ਏਕੋ ਕਵਾਉ।। (੩)
   ਰੱਬ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਜਿੰਦ ਅਤੇ ਕਵਾਉ (ਜਿੰਦ ਦਾ ਕਵਚ ਭਾਵ ਸ਼ਰੀਰ) ਸਾਨੁੰ ਪਸਾਉ (ਪ੍ਰਸਾਦ) ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਹਨ।
   ਸਾਰ: ਰੱਬ ਨੇ ਮੰਨ ਤਨ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰਸਾਦ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਗਿਆਨ ਗੁਰੂ ਦੇ ਲੜ ਲਗ ਕੇ ਆਪਣੀ ਜਿਂਦਗੀ ਸਵਾਰੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਦਾ ਰੱਬ ਵੀ ਸਿੱਖ ਦੇ ਅਂਦਰ ਵਸਦਾ ਹੈ। ਸਿੱਖ ਦਾ ਗੁਰੁ ਵੀ ਸਿੱਖ ਦੇ ਅੰਦਰ ਵਸਦਾ ਹੈ। ਅੰਦਰਲਾ ਗੁਰੁ ਹੀ ਅੰਦਰਲੇ ਰੱਬ ਨਾਲ ਮੇਲ ਕਰਾ ਸਕਦਾ ਹੈ

   Log in to Reply